Gırtlak, boynun ön soluk borusunun üst kısmında yer alan, hem solunum hem de ses üretiminden sorumlu önemli bir organdır. Yetişkin insanlarda genellikle 6. omur hizasında bulunurken, bebeklerde ise 2 ve 4. boyun omurları hizasında yer alır. Gırtlak, basit bir kutu şeklinde olup, kıkırdak, zar ve bağlardan oluşur. Solunum yolunun üst kısmını oluşturur ve aynı zamanda ses organı olarak işlev görür. Bu nedenle, gırtlağın yapısı solunum borusunun diğer bölümlerinden daha karmaşık ve farklıdır.

Gırtlağın üst deliği, solunum yolunu küçültebilecek ve hatta tamamen kapatabilecek bir mekanizmaya sahiptir. Bu mekanizma özellikle sesin oluşmasıyla ilgilidir ve aynı zamanda yabancı maddelerin daha içeriye girmesini engelleyerek solunum yolunu korur. Bu sayede organizma, kendisini tehlikeli durumlara karşı koruma imkânına sahip olur.

Ergenlik çağında, erkek çocukların gırtlakları hızlı bir şekilde büyümeye başlar. Bütün kıkırdaklarda ve her yönde etkili olan bu büyüme sonucunda, normal aralığının uzunluğu neredeyse iki katına çıkar. Ses kıvrımlarının uzaması sonucunda, bu çağda erkek çocuklarının sesi değişir ve oldukça kalınlaşır. Kız çocuklarında ise gırtlağın büyümesi ergenlik çağında daha yavaştır. Bu yüzden gırtlak, erkeklerde hem en hem de uzunluk bakımından, kadınlardan daha büyüktür.

Gırtlağın iskeletini oluşturan kıkırdaklar dokuz adettir. Bunların üçü çift, üçü tektir. Tiroid kıkırdağının boynun ön tarafında yaptığı çıkıntıya, halk arasında "adem elması" adı verilir. Gırtlağın kasları da beş adettir. Bunlardan dört tanesi çift, bir tanesi de tektir. Bu kaslar, ses tellerini uzatır, kısaltır, normal aralığı daraltır veya genişletir. Gırtlak kaslarının bir diğer görevi ise yabancı cisim ve zararlı maddelerin alt solunum yollarına geçmesini engellemek için gırtlağı kapatmaktır. Bu kasların harekete geçmesini sağlayan uyarı, yabancı zararlı maddelerin gırtlak iç yüzeyine teması sonucunda meydana gelen reflekstir.

Gırtlağın iç tarafı, tüm solunum yollarında olduğu gibi, çok katlı titrek tüylü epitel ile kaplanmıştır. Sadece fazla mekanik etkiler altında kalan ses tellerinin üzeri, boynuzsu bir epitel ile örtülmüştür. Gırtlak mukozasının altında çeşitli salgı bezleri bulunur. Bu bezlerin görevi, gırtlak iç yüzeyinin sürekli nemli kalmasını sağlamaktır. Bu durum, burun boşluğunda olduğu gibi, buradan geçen havanın temizlenmesi ve neminin artırılmasında önemli bir rol oynar. "Larinks aynası" adı verilen bir alet ile gırtlağın üst ve orta bölümleri gözlemlenebilir. Gırtlağın sinirleri, vagus sinirinin iki dalından gelir. Bu dalların kesilmesi veya kanser hücreleri tarafından istila edilmesi sonucunda, ses kısıklığı ortaya çıkar. Gırtlağın farklı hastalıkları vardır; difteri, gırtlak veremi, larenjit ve gırtlak felci en ciddileridir.

Gırtlak, birçok önemli işlevi yerine getirir:

Gırtlak, hem solunum hem de ses üretimi açısından vücudun hayati organlarından biridir. Sağlıklı bir gırtlak, düzgün nefes almayı ve net bir şekilde konuşmayı sağlar. Gırtlak hastalıklarının erken teşhisi ve tedavisi, bu organın işlevlerini korumak için önemlidir.