Gırtlak ameliyatı, gırtlak, tıpta larenks olarak tanımlanan, boynun ön kısmında, yutağa yakın komşu olan oldukça önemli bir organdır. Solunumu sağlamak, yutma işlemi sırasında solunum yollarını korumak ve ses oluşumunu sağlamak gırtlağın görevleri arasındadır. Gırtlak, kapak kıkırdak, kalkan kıkırdak, yüzük kıkırdak, ibriksi kıkırdak ve minik kıkırdak çiftlerinden meydana gelir.
Gırtlak ameliyatları genellikle gırtlakta oluşan kanserli tümörler nedeniyle yapılır. Oluşan kanser bölgeye göre farklı özelliklerde oluşabilir. Bu nedenle de uygulanacak tedavi şekilleri farklı olabilir. Gırtlak ameliyatlarında kabul gören açık ameliyatlardır. Ancak gerek duyulduğu takdirde lazer, radyofrekans, diatermi/koterizasyon gibi çeşitli araçlar kullanılarak kapalı ameliyatlarda yapılabilir. Uygulanacak tedavi ve ameliyat seçeneği hastayla doktor arasında kararlaştırılır.
Gırtlak ameliyatı nasıl yapılır?
Açık cerrahi: Kordektomi adındaki sınırlı müdahalelerden, kapsamlı müdahalelere kadar pek çok girişimi kapsayan ameliyat tekniğidir. Açık cerrahide gırtlak dokusu kısmi olarak ya da tamamen alınabilir. Gırtlağın tamamı alınacaksa işlem total (Tam larenjektomi) olarak tanımlanır. Farklı teknikleri kapsayan cerrahi, gırtlağın normal fonksiyonunu koruması, yutma ve sesi korumayı, solunumun normal şekilde devam etmesini amaçlar.
Kardektomi: Gırtlak üzerinde gerçekleştirilen sınırlı cerrahilerdir. Boyun orta kısmına ufak bir kesi açılır.
Tiroit kıkırdak bu kesi yardımıyla kitap şeklinde açılır. Beraberinde ses ve ses telleri ihtiyacı giderecek genişlikte çıkarılır. Ardından tüm dokular eski pozisyonuna getirilir. Cerrahi sonrasında hafif ya da orta dereceli ses kısıklığı yaşanabilir. Gırtlak fonksiyonları kısa sürede eski haline gelir.
Vertikal larenjektomi: Cerrahide gırtlağın bir tarafı kısmen çıkarılır. Bu cerrahide tiroit kıkırdak ortasına ve saptanan lezyonun bulunduğu yerin biraz gerisine dikey olacak şekilde kesiler açılır. O tarafta bulunan tiroit kıkırdağın bir kısmı alınır. Devamında tümör bulunan ses teli, sınırlı subglottic doku çıkarılır. Cerrahiden sonra hafif ya da orta dereceli ses kısıklığı yaşanabilir. Gırtlak kısa sürede eski fonksiyonlarına geri döner.
Supraglottik larenjektomi: Gırtlağın üst kısmını çıkarmak amacıyla uygulanan bir cerrahidir. Tiroit kıkırdağı orta kısmına yatay olacak şekilde kesi açılır. Ses tellerinin üst tarafından bölgeye girilir. Ventrikül olarak tanımlanan aradan kesi yapılır. Bu keşiden gırtlağın üst tarafı ve kıkırdakları tamamen alınır. Gırtlağın alt kısmı ise hyoid kemiğe asılabilir veya yutağa ağızlaştırabilir. Cerrahiden sonra genelde gırtlak kısa sürede eski fonksiyonlarına döner.
Near total larenjektomi: Kısmi ve total laryngectomy cerrahisi arasında kullanılan geçiş tekniği olarak tanımlanabilir. Bu cerrahi ile gırtlağın neredeyse tamamı alınır. Gırtlağın kalan kısmı çevre mukozanın üzerine uygun şekilde dikilir ve bir kanal oluşturulur. Bu kanal yutağa bağlanır. Ameliyattan sonra yutma ve ses fonksiyonları normal şekilde devam eder. Hastanın solunumu kalıcı trakeotomi yöntemiyle sağlanır.
Total larenjektomi: Gırtlak ameliyatları için gırtlağın tamamının alınması için kullanılan bir tekniktir. Beraberinde kalıcı trakeotomi uygulanır. Yutak dokusu kendi üzerine dikilerek kapatılır. Yutma fonksiyonları cerrahi nedeniyle bozulmaz. Hasta geri kalan hayatında solunumunu trakeostomi olarak tanımlanan bir pencereden gerçekleştirir. Ses, elektronik cihazlar sayesinde üretilir.
Kapalı gırtlak ameliyatı: Endoskopik, robotik ve mikroskobik uygulamaları kapsayan cerrahi yöntemlere verilen addır. Radyofrekans, lazer gibi aletlerin kullanımı ile gerçekleştirilir. Cerrahide bölgeyi kesen ve olası kanamayı durduran aletlerden yardım alınır. Aletler tercihe göre farklılık gösterebilir. Hasta genel anestezi yardımıyla uyutulur ve cilt üzerine herhangi bir kesi açılmaz. Cerrahi ağza yerleştirilen çelik retraktörler arasından gerçekleşir. Bu tür teknikler için hastanın mutlaka uygun olması gerekir. Aksi halde tespite dilen tümör üzerinde hakimiyet sağlanamaz.
