Yutkunma Sırasında Gırtlak Kapağı

Solunum yolunda yapılabilecek tamamen kapatabilecek bir mekanizmaya sahip olan gırtlak yutkunma esnasında kapanarak koruma sağlar. Ayrıca sesin meydana gelmesi ile bu mekanizma solunum yolu kapatmak suretiyle yabancı maddelerin daha içeri girmesine engel olur. Bu organizma kendini ölüme bile götürebilecek bir olaydan kurtulma imkanlara sahiptir.

Gırtlak erkeklerde ergenlik döneminde hızla büyümeye başlar; ergenlikte var olan bu büyüme kızlara oranla daha fazla olur. Kıvrımlarını uzaması neticesinde erkeklerde çocukların sesi değişir ve kalınlaşır. Kız çocuklarında gırtlağın büyümesi buluğ çağında yavaştır. Gırtlak erkeklerde hem genişlik hem uzunluk bakımından kadınlardan daha büyük olarak seyreder. Gırtlak yapısı kişiden kişiye değişiklik gösterdiği için seslerinde birbirinden farklı çıkması bu sebeptendir. 20 yaşından itibaren gırtlak kıkırdakları kemikleşmeye başladığı için elastiği azalır. Ses tellerinin bağlandığı çıkıntılar diğer kıkırdaklarının büyük kısmı ilerleyen yaşlarda kemikleşmeye başlar. Gırtlakta bulunan kapağın işleri oldukça önemlidir. Bu kapak sayesinde kasların vazifelerinden en önemlileri yabancı cisim ve zararlı maddelerin solunum yollarını geçmesini önlemek için kapatmaktır. Harekete geçiren uyarı yabancı maddeleri gırtlağın iç yüzeyine teması neticesinde meydana gelen bir refleks ile kendini gösterir. Bütün solunum yollarında olduğu gibi mekanik tesir altında kalan ses tellerinin üzeri boynuzu epitel ile örtülmüştür. Gırtlak mukoza altında her tarafı çeşitli salgı bezleri ile çevrili bulunur. Bunların vazifesi üç katlı gırtlağın daima nemli kalmasını sağlamaktır. Gırtlaktan geçen havanın temizlenmesi ve nemin arttırılması bu bölümde sağlanır.

Gırtlakta yutak sınırı belirler ve önce gırtlak kapağının serbest kenarında yanlarda ipliksi kıkırdağı bulunur. Gırtlak kapağı kıkırdağında bağlayan kıvrımlardan arkadaki bulunan kıkırdakların tepesinden oluşur. Kıkırdak boşluğunun üst bölümünde yanlarda karıncık şeritleriyle ön kısmında gırtlak kapağının gırtlak yüzeyinde ses telleri arasında orta bölümde işlevsel görevini kusursuz olarak yerine getirir. Gırtlak altındaki gırtlak dili soluk borusuna doğru fark ettirmeden ilerleme yapar. Solunum sisteminin bütün sisteminin komutası burada oluşur. Akciğer, mide sinirlerini ve diğer solunum sisteminin diyaframı inmesi ile oluşan soluk alma ile yutkunma sırasında gırtlak kapağının açılıp kapanması bu sayede sağlanır. Bu işlerde solunum evresi sırasında yutkunma da yapılır.

Hava akımı yalnızca sese dayalı bir olay değildir. Ses telleri merkezi sinir sistemi kaynaklı uyarılar etkisiyle oluşan frekansta titreşmeye başlar. Yutkunma sırasında kapanma görevi üstlenen gırtlak; bu kararı soluğun tutularak deliğinin kapanması ve gırtlak kapağının inmesi ile dil kökünün koruyucu etkisi sayesinde gırtlak yukarı doğru ve yana hareket etmesi ile vücudu savunmaya geçer. Yutkunma sırasında gırtlak kapağının hareket edip kendini kapatması sayesinde vücuda girecek herhangi bir tehlikede korunmanın sağlanması bu bölümde oluşur.